درباره کرونا، ویروس کشنده‌ی چینی

چینی‌ها خوش و خوشحال مثل ما ایرانی‌ها در ماه اسفند، داشتند برای جشن سال نوی چینی آماده می‌شدند که یک ویروس مرموز عیش شان را کور کرد. این یک ضد حال واقعی بود، یک کابوس بهداشتی در آستانه سال نو که خیلی راحت توانست جشن فانوس‌های قرمز و رقص‌های خیابانی اژد‌های سرخ را تلخ کند.

حالا نگاه مردم جهان به چین است، به‌خصوص به شهر ووهان، نه به عنوان ششمین شهر پرجمعیت چین یا محل استقرار بندر معروف هانیانگ یا حتی سابقه تاریخی این شهر و شهره‌ترین نبرد تاریخی این کشور (تخته سنگ‌های سرخ) که در ووهان به وقوع پیوست، بلکه به خاطر ویروس مرموزی که از این شهر شروع شد.

این ویروس فعلا ناشناخته است و منشأ آن تا امروز معلوم نیست، حتی این ویروس فعلا اسمی هم ندارد و دانشمندان عجالتا نام آن را ncov-۲۰۱۹ گذاشته اند که معرف نوعی جدید از ویروس کروناست که سال ۲۰۱۹ پدید آمده است. اواخر سال گذشته میلادی شاید حدود یک ماه قبل بود که این ویروس نخستین قربانیان خود را صید کرد، اما اخبار چنان ساده گفته و شنیده شد که حساسیتی برانگیخته نشد، سال ۲۰۲۰ که آغاز شد، اما ویروس جدید کرونا چنان خودنمایی کرد که چین، ووهان و این بیماری مرموز در صدر اخبار بهداشتی قرار گرفت و این روز‌ها نیز در راس اخبار نگران‌کننده جهان.

چاینا‌دیلی، رسانه مشهور چین گزارش داده که این ویروس تا به حال در ۲۵ استان و منطقه خودمختار چین مشاهده شده و علاوه بر این در هنگ‌کنگ، ماکائو، تایوان، ژاپن، تایلند، کره‌جنوبی، فیلیپین، ویتنام، مالزی، سنگاپور و حتی آمریکا، استرالیا، مکزیک، برزیل، کلمبیا، انگلستان و ایتالیا نیز عده‌ای را مبتلا کرده است.

از لحظه شیوع این ویروس تا کنون حدود ۹۰۰ نفر به آن آلوده شده اند که ۴۱ تن از آن‌ها تا لحظه نوشتن این مطلب جان خود را از دست داده اند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، دولت چین برای جلوگیری از شیوع این ویروس، رفت و آمد به ۹ شهر و روستا را دست‌کم در دو استان مرکزی این کشور تعلیق کرده است. به این ترتیب ۳۰ میلیون نفر از شهروندان این کشور عملا در «قرنطینه» قرار گرفته اند که بنا بر ادعای گودن گالئا، نماینده سازمان جهانی بهداشت، این محدودیت تاکنون بی سابقه بوده است.

منشأ ویروس‌های ناشناخته

هنوز اطلاعات زیادی درباره این ویروس جدید منتشر نشده است، اما بیشتر ویروس‌های ناشناخته معمولا دو منبع انتشار دارند، یکی از طریق حیوانات و یکی هم توسط انسان. این نظریه‌ها درباره این ویروس ناشناخته از خانواده کرونا که اولین بار در بازار شهر ووهان چین دیده شده و به آن «ویروس ووهان» هم می‌گویند، می‌تواند درست باشد.

باید در این باره اول به این موضوع اشاره کنیم که برخی از خطرناک‌ترین ویروس‌های ناشناخته از آمریکا و چین وارد جهان شده و مردم بسیاری را آلوده کرده است. پیش از این هم در سال ۲۰۰۲ ویروس سارس در چین از حیوان به انسان منتقل و باعث شد بیش از هفت هزار نفر آلوده شوند که ۷۷۴ نفر از آن‌ها جان خود را از دست دادند.

برخی معتقدند از آن جایی که سبک زندگی چینی‌ها به نوعی است که هر حشره، پرنده و خزنده‌ای را پخته، خام و حتی زنده می‌خورند، این احتمال را که ویروس‌های ناشناخته از طریق حیوانات به انسان منتقل شوند، افزایش می‌دهد. به گفته برخی از دانشمندان و پژوهشگران، بیشتر ویروس‌های ناشناخته از طریق خوردن حیوان یا رابطه جنسی انسان با آن‌ها به انسان منتقل می‌شود.

این ویروس هم از این قاعده مستثنا نبوده و به اعتقاد تیم پژوهشگر ویروس‌شناسی در چین، ویروس جدید و مرموز و وهان هم از طریق نوعی مار به انسان منتقل شده است که این مار‌ها هم به نوبه خود احتمالا این ویروس را از گونه‌ای خفاش گرفته‌اند. به گزارش یورو نیوز، پروفسور وِی ژی و تیم تحقیقاتی‌اش در دانشگاه پکینگ چین، پنج نمونه از این ویروس تازه را با ۲۱۷ ویروس مشابه که در جانوران مختلف یافت و طبقه‌بندی شده بود، از نظر ژنتیکی مقایسه کردند.

نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که ویروس کرونای اخیر که اختصارا «ان. کوو۲۰۱۹» نام گرفته، شبیه ویروسی است که پیشتر در خفاش‌ها یافت شده، اما بیش از آن، به ویروسی شباهت دارد که در مار‌های بومی (مار کریت و کبرای چینی) دیده شده است. آقای ژی اعلام کرده: «نتایج آنالیز نشان می‌دهد که برای نخستین بار احتمال دارد جاندار حامل این ویروس، مار باشد.» شاید جالب باشد که بدانید هردو این جانوران در بازار‌های چین به فروش می‌رسند و سوپ خفاش در چین مشتریان پروپاقرصی هم دارد. پیش از این هم ویروس «نیپاه» در سال ۱۹۹۸ از خفاش به انسان منتقل شده و در عرض یک سال بیش از ۱۰۰ نفر را به کام مرگ کشانده است.

ایران پاک است

یک جمله از حسین عرفانی، رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت کشورمان باعث قوت قلب ما ایرانی هاست. او با قاطعیت اعلام کرده که تاکنون هیچ مورد مشکوک و مثبتی از این ویروس مرموز در کشور مشاهده نشده است.

اما از آنجا که چینی‌ها زیاد به کشورمان سفر می‌کنند و به گذراندن تعطیلات سال نو در ایران تمایل زیادی دارند، شاید نشود در روز‌های آینده با این قاطعیت صحبت کرد، به خصوص این‌که محمد مهدی گویا، رئیس مرکزمدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت کشورمان گفته است یکی از احتمالات درباره انتقال ویروس جدید، انتقال از طریق قطرات تنفسی از انسانی به انسان دیگر است یعنی همان سرفه و عطسه و پاشیدن بزاق دهان و ترشحات بینی به اطراف.

به منظور مقابله با این ویروس کشورمان نیز دست به کار شده و درحال خرید کیت‌های تشخیصی ویروس جدید است که آلمانی‌ها آن را ساخته‌اند. این کیت‌ها قرار است در آزمایشگاه مرجع سلامت که به گفته محمدمهدی گویا از هر نظر برای شناسایی ویروس کرونا ۲۰۱۹ مجهز است، استفاده شود. علاوه بر این کشورمان نیز سیستم غربالگری را در مبادی ورودی اعمال خواهد کرد، به‌ویژه در فرودگاه امام خمینی (ره) که تنها راه ورود هوایی چینی‌ها به ایران است.

گرچه درباره جزئیات و شیوه غربالگری در فرودگاه تا به‌حال اطلاعاتی داده نشده، اما رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت کشورمان می‌گوید همه مسافرانی که از چین می‌آیند از نظر علائم ابتلا به ویروس کرونا بررسی می‌شوند و اگر علائمی داشته باشند اقدامات لازم برای مراقبت از این افراد انجام خواهد شد. این غربالگری‌ها هم‌اکنون در بسیاری از فرودگاه‌های جهان انجام می‌شود از جمله غربالگری مسافران ورودی از چین در فرودگاه جان اف کندی در نیویورک و فرودگاه‌های سان‌فرانسیسکو، لس‌آنجلس هارتسفیلد جکسون در آتلانتا و شیکاگو.

در این میان دولت هند نیز نظارت بر همه مسافرانی را که از چین به این کشور وارد می‌شوند افزایش داده و در سراسر کشور اعلام آماده‌باش کرده است. با این که در هند نیز هنوز هیچ موردی از ابتلا به ویروس جدید گزارش نشده، اما سفارت هند در چین در اقدامی پیشگیرانه برگزاری مراسم روز جمهوری هند را لغو کرده است.

به این علائم شک کنید

کمیسیون بهداشت ملی چین، درجه خطر ویروس جدید کرونا را در میان بیماری‌های عفونی درجه B دانسته است که این ویروس را کنار بیماری‌های عفونی مانند سارس، ایدز و فلج اطفال قرار می‌دهد، اما از باب محکم‌کاری هم که شده دستور داده تا این ویروس مثل بیماری‌های عفونی درجه A درمان شود یعنی مثل بیماری‌هایی همچون طاعون و وبا.

این تاکید البته به همان میزان که باعث دلگرمی است، ولی از شدت عمل ویروس جدید نیز حکایت دارد، ویروسی که مانند بقیه ویروس‌هایی که عامل بیماری‌های عفونی است علائمی همچون تب، سرفه و تنگی نفس ایجاد می‌کند.

بدی این ویروس این است که دوره نهفته نسبتا طولانی از چند روز تا بیش از یک هفته دارد و همین باعث می‌شود تا زمانی که علائمی همچون تب و تنگی نفس در مبتلایان بروز نکند از بیماری آگاه نشوند. علت مرگ و میر‌های ناشی از این ویروس نیز همین تاخیر در بروز علائم بوده، وضعیتی که انتقال ویروس را شدت می‌بخشد و افراد بیشتری را درگیر می‌کند مثل پیرمرد ۸۰ ساله‌ای در ووهان چین که با خانواده و خویشاوندان خود ارتباط گرفت و پس از چند روز بیش از ۷۵ نفر از آن‌ها به واسطه داشتن تب و سرفه و تنگی نفس قرنطینه شدند.

وزارت بهداشت کشورمان به همین دلیل از مردم خواسته تا به علائمی همچون تب، بدن درد، گلو درد، سرفه، درد عضلات، آب ریزش بینی و سر درد، همچنین علائم گوارشی مثل تهوع و اسهال حساس باشند، چون می‌تواند نشانه ابتلا به ویروس جدید که شباهت زیادی به ذات الریه دارد، باشد.