گفتگو با انسیه بهبودی به بهانه انتشار کتاب «ماهم بودیم» انقلاب‌اسلامی به روایت زنان هرمزگان

هرمزگان، هلال طلایی خلیج‌فارس، سرزمینی است رمزآلود و مهربان که جای جای خاک گرمش حکایت از جای چکمۀ نامحرمان استعمارگری دارد که هرکدام با نهایت توان بر آن پنجه افکندند و از مروارید عمق دریا تا خاک روی زمین آن را به یغما بردند و آنچه این سرزمین را در برابر این سختی‌ها بیدار و زنده نگاه داشت ، پایمردی مردمانی است که همانند دریای مواج در راه حفظ آزادگی و شرافت ایستادگی کردند و خروشیدند.
پیدایش نهضت امام خمینی(ره) و مبارزاتی که صورت گرفت تا این نهضت به پیروزی برسد، شکل تحول‌یافته از زن ایرانی را به جهان معرفی کرد؛ زنی که با حفظ شخصیت اسلامی و ایرانی خود پا به عرصۀ فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی نهاد. زنان به‌صورت مستقیم با پخش اعلامیه‌ها، شرکت در تظاهرات، جذب نیروهای انقلابی و سخنرانی، و به‌صورت غیرمستقیم با انجام فعالیت‌هایی مانند تربیت فرزندانی آگاه و معتقد، ترغیب شوهران، برادران و فرزندان‌شان به حضور در مبارزه، سرپرستی خانواده به وقت تبعید و زندان شوهران‌شان، تأمین معاش خانواده و نیز ایجاد فراغ خاطر برای مردان مبارز، در عرصۀ مبارزات انقلابی نقش‌آفرینی کردند و شجاعانه و آگاهانه پای در میدان نهادند.
انسیه بهبودی مولف کتاب «ماهم بودیم» دانش اموخته ی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه شهید بهشتی تهران و دانشگاه الزهرا ، پژوهشگر و مدرس دانشگاه است . وی تالیف کتاب عیار بلور را در کارنامه خود دارد که به بررسی نقش زنان در رمان های دفاع مقدس پرداخته و شخصیت شناسی بانوان را مورد مطالعه قرار داده است.
انتشار کتاب «ماهم بودیم» انقلاب‌اسلامی به روایت زنان هرمزگان بهانه ای شد تا با وی به گفتگو بنشینیم .
چقدر به جمع‌آوری خاطرات فعالیت زنان در دفاع مقدس اهمیت می‌دهید؟
پژوهش‌های زیادی دربارۀ نفت، گمرک، سیاست، فرهنگ، تاریخ، جغرافیا و اهمیت ژئوپولوتیک سرزمین ساحلی هرمزگان نوشته شده است، اما کم‌تر پژوهشی به بررسی نقش زن، که نهاد خانواده و فرهنگ این سرزمین را در طول تاریخ حفظ کرده، پرداخته است. زنی که سرسختانه در مقابل تاراج سرزمین‌اش و هجمۀ فرهنگی بیگانگان ایستادگی کرده و آن زمان که رژیم پهلوی دست غارت به‌سوی عفت و حجابش دراز کرد، برای حفظ این ارزش کوله‌بار سفر بست و خانه و کاشانه را رها کرد. اهمیت عفت و حجاب در این سرزمین تا آن‌جاست که پدیدۀ کشف حجاب یکی از مهم‌ترین عوامل کوچ مردم سرزمین هرمزگان به سرزمین‌های اسلامی ‌مجاور بوده است.
پرداختن به نقش و سهم زنان در تاریخ مبارزات انقلاب اسلامی‌ به‌عنوان ضرورتی تاریخی و فرهنگی است و می‌تواند سکوت غریبانۀ تاریخ در برابر زن جنوبی را بشکند و در این میان ضبط، ثبت و انتشار خاطرات زنانی که در مبارزات انقلاب اسلامی نقش داشتند، یکی از بهترین و مستندترین شیوه‌هاست.

ایده پژوهش در خصوص نقش زنان هرمزگان در انقلاب اسلامی و تالیف کتاب ” ما هم بودیم ” چگونه شکل گرفت ؟
همواره برنامه‌ریزی حوزه‌هنری ا‌نقلاب‌اسلامی‌هرمزگان در جهت تربیت نیروی توانمند و متعهد به ارزش‌های ایران اسلامی و آفرینش و تولید آثاری درخور و ارزشمند به منظور آگاه‌سازی و بصیرت‌بخشی در جامعه بوده و می‌باشد و در این راه و برای تحقق این هدف بزرگ در سایه لطف و رحمت الهی و سعی و همت پژوهشگران، محققان، نویسندگان و حامیان فرهنگ و هنر این مرز و بوم این امر تحقق یافته است.
کتاب «ما هم بودیم» انقلاب‌اسلامی به روایت زنان هرمزگان یکی از طرح‌های دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری استان هرمزگان در جهت ثبت تاریخ‌شفاهی دوران انقلاب اسلامی از نگاه زنان مبارز هرمزگان می‌باشد که پس از تائید شورای طرح و برنامه حوزه هنری استان و معرفی سوژه‌ها توسط کارگروه مبارزین انقلاب اسلامی هرمزگان؛ متشکل از شخصیت‌های اثرگذار و مبارزی چون آقایان‌ حجت‌الاسلام‌والمسلمین متین، محمود فلاحتی، علی‌دانشمند، محمد رزم، محمد جعفری، محمد عبدلی‌زاده، حمید اسلام‌زاده، حسن مهران‌پور، مصیب برزگری، حسن رزم و خانم‌ها نصرت گرجی‌زاده، ایران اسلام‌زاده و … اجرا گردید.
شناسایی و هماهنگی با سوژه‌ها، کاری دشوار و زمان‌بر بود که با تهیه لیستی از زنان فعال و مبارز دوران قبل از انقلاب در شهرستان‌های استان، مصاحبه و جمع‌آوری خاطرات در دستور کار قرار گرفت. در خلال انجام مصاحبه ها با همکاری و همراهی سرکار خانم اعظم پشت‌مشهدی ، فایل‌های صوتی در اختیار تیم پیاده‌کننده گذاشته شد تا ضمن پیاده‌سازی، نقاط قوت و کمبودهای کار به رویت کارشناسان دفتر رسیده و در صورت نیاز به مصاحبه‌ تکمیلی نواقص کار نیز برطرف گردد.

در خصوص مضمون کتاب هم و سوژه های آن توضیح دهید .
کتاب ما هم بودیم … در دو فصل تألیف شده و مقدمه‌ای است برای پژوهش دربارۀ زنان استان هرمزگان. فصل اول این اثر با عنوان «همراهی هرمزگان با رویدادهای انقلاب» و فصل دوم آن «انقلاب اسلامی به روایت زنان هرمزگان» می‌باشد که رویکرد تاریخ شفاهی به روایت سی نفر از زنان استان هرمزگان در آن بیان شده است. تعداد هفده نفر از این جامعه هدف، همسران مبارزین انقلاب اسلامی و سیزده نفر دیگر زنان مبارز انقلاب اسلامی استان هرمزگان می‌باشند. روایات این بانوان محدود به خاطرات‌شان از تولد تا پیروزی انقلاب اسلامی است که در آن برخی از مصائب و مسائل مبارزان نشان داده شده است. با وجود اینکه شصت و هفت زن در دوران انقلاب اسلامی در استان هرمزگان به فعالیت و مبارزه پرداخته بودند اما دسترسی به نیمی از آنها ممکن بود و از آن‌جا که هدف این کتاب نشان‌دادن ابعاد و جایگاه حضور زنان در مبارزات انقلاب اسلامی بوده و هست، به‌دلیل پراکندگی و گستردگی صاحبان خاطره و از طرفی مشترک‌بودن وقایع و خاطرات، به ذکر روایت تعدادی از افراد پرداخته شد که بدون شک ممکن است زنان پرتوان دیگری نیز در این مبارزات حضور داشته‌اند که نام‌شان از قلم افتاده باشد.
خانم‌ها ۱ـ فاطمه احمدی ۲ـ فاطمه اشرفی مقدم ۳ـ منیژه امیرزاده ۴ـ جهان‌آرا امیری ۵ـ رقیه انصاری ۶ـ زهرا درویشی ۷ـ بلقیس طبیبی ۸ـ زیور طبیبی ۹ـ عصمت نیک چهره ۱۰ـ فاطمه نیک‌چهره ۱۱ـ فاطمه غفوری ۱۲ـ سکینه قصمی شهواری ۱۳ـ فاطمه صفارزاده ۱۴ـ مهدیه السادات عمرانی ۱۵ـ حکمیه کرمانی ۱۶ـ بی‌بی بیگم مظلوم ۱۷ـ نساء شجاع نخلی ۱۸ـ ایران اسلام زاده ۱۹ـ نرجس اسلام زاده ۲۰ـ هاجر افسرزاده ۲۱ـ زهرا تیموری ۲۲ـ صولت دقت ۲۳ـ زهرا رزم ۲۴ـ زیبا زینلی ۲۵ـ صدیقه شریفی ۲۶ـ محترم قاسمی ۲۷ـ فاطمه کاظم‌زاده ۲۸ـ فاطمه کبابی ۲۹ـ توران کرمی ۳۰ـ خیرالنسا گرجی‌زاده که کتاب « ما هم بودیم» حاصل ثبت خاطرات و روایت‌های آنان و ۶۵ ساعت مصاحبه در بندرعباس، هرمز، میناب، رودان، بندرلنگه و قم است که پس از سه سال و نیم فراز و فرودهای بسیار و راستی‌آزمایی روایت‌‌ها، رخدادها و رعایت توالی زمانی متن و برگزاری چندین جلسه خوانش پروژه توسط کارگروه مبارزین انقلاب اسلامی استان و صاحبان خاطره، با حمایت حوزه هنری استان هرمزگان و انتشارات سوره مهر تولید و به چاپ رسیده است .
در پایان ، ضمن سپاس از شما ذکر این نکته ضروری است که بدون شک تاریخ این سرزمین راوی خاطرات زنان و مردانی است که نگذاشتند یک وجب از این خاک به دست بیگانگان بیفتد، لذا نویسندگان و هنرمندان نیز باید بتوانند با قلم شیوا و خلاق خود تاریخ شفاهی شهدا، ایثارگران و رزمندگان این استان را ثبت کنند تا آیندگان قدردان داشته‌های خود باشند.